انواع اندوخته در حسابداری:
در حسابداری اندوخته های مختلفی وجود دارد که هر کدام ضمن تعریف متفاوت کاربرد مخصوص به خود را دارند. لازمه نگهداری اندوخته، سودآوری کسب و کار است. سه دسته اندوخته حسابداری به شرح زیر هستند.
اندوخته احتیاطی سرمایه: اندوخته احتیاطی سرمایه برای مصارف عمومی و پیش بینی موارد احتمالی در آینده کنار گذاشته می شود و بیشتر به عنوان پشتوانه ای برای بازپرداخت تعهدات به اشخاص ثالث است.
اندوخته توسعه و تکمیل: از اندوخته توسعه وتکمیل برای پیشبرد اهداف شرکت در جهت گسترش فعالیت های شرکت مانند خرید تجهیزات تولید و غیره استفاده می شود و نگهداری آن نیز اختیاری است.
اندوخته قانونی: اندوخته قانونی برای تقویت بنیه مالی شرکت در نظر گرفته شده و مربوط به شرکت هایی است که به سودآوری رسیده باشند. نگهداری اندوخته قانونی نیز پس از رسیدن به سقف مشخصی اختیاری است و شرکت میتواند اندوخته قانونی را در هر موردی که مایل بود مصرف کند
اندوخته قانونی چیست؟
اندوخته قانونی نوعی سرمایه احتیاطی برای واحدهای اقتصادی است که در صورتی که شرکت دچار بحران نقدی شود یا درآمد خوبی نداشته باشد، می تواند از آن استفاده کند. از سوی دیگر اندوخته قانونی، الزامات و محدودیت هایی دارد که از آن برای تقویت بنیه مالی شرکت استفاده می شود.
به عبارت دیگر اندوخته قانونی بخشی از سود خالص واحد اقتصادی است که به خاطر الزامات قانونی ، تصمیمات هیات مدیره، برنامه توسعه شرکت و غیره کنار گذاشته می شود تا از خروج آن از گردونه دارایی های شرکت جلوگیری شود. البته ایجاد اندوخته قانونی برای شرکت ضروری و اجباری نیست و برای آزاد کردن یا مصرف اندوخته قانونی، قانون گذار زمانی مشخص نکرده است.
ثبت حساب اندوخته قانونی:
حساب اندوخته قانونی، بستانکار است و در بخش حقوق صاحبان سهام ثبت می شود. همان طور که قبلاً اشاره شد شرکتی می تواند اندوخته قانونی داشته باشد که به سود دهی رسیده است. در صورت داشتن اندوخته قانونی در شرکت ها، ثبت آن در تراز نامه اجباری است.
نحوه محاسبه اندوخته قانونی:
هیأت مدیره شرکت می تواند هر سال به میزان 5 درصد از سود خالص شرکت را تحت عنوان اندوخته قانونی ذخیره کند. به خاطر داشته باشید نگهداری این سطح از اندوخته قانونی و ثبت آن در ترازنامه اجباری و ضروری است و تنها زمانی که مقدار اندوخته قانونی به 10 درصد کل سرمایه برسد، ذخیره اندوخته قانونی اختیاری می شود. البته مطابق قانون 140 اصلاحیه قانون تجارت هر ساله باید به میزان یک بیستم از سود خالص شرکت به عنوان اندوخته قانونی ذخیره شود. مبنای محاسبه اندوخته قانونی پس از تعیین زیان های وارده از سال های قبل است.
منظور از سود خالص چیست:
منظور از سود خالص شرکت، درآمدی است که بعد از کسر همه هزینه ها برای شرکت باقی می ماند. سود خالص حاصل فعالیت یک سال مالی شرکت، منهای کلیه هزینه ها، استهلاکات، ذخیره و مالیات ها است. این سود می تواند مثبت یا منفی باشد. اگر سود خالص شرکت منفی باشد به معنای عدم سود دهی و نشان دهنده زیان خالص است.
کدام شرکت ها موظف به حفظ اندوخته قانونی هستند:
خوب است بدانید سه گروه از شرکت ها باید اندوخته قانونی داشته باشند. این شرکت ها شامل
شرکت سهامی عام و خاص
شرکت های تعاونی
شرکت هایی با مسئولیت محدود
شرکت های دیگر اجباری به نگهداری حساب اندوخته قانونی ندارند. دلیل عدم اجبار سایر شرکت ها از نگهداری حساب ذخیره اندوخته مانند شرکت های تضامنی، نسبی و مختلط و غیره این است که چون مسئولیت شرکا محدود به مبلغ سرمایه شان نیست در صورت زیان دهی شرکت، طلبکاران می توانند به هر کدام از شرکا برای دریافت و وصل مطالبات خود مراجعه کرده و از فقدان اندوخته قانونی ضرری متوجه کسی نیست.
دلیل ایجاد اندوخته قانونی:
همان طور که اشاره شد تنها سه دسته از شرکت ها هستند که مکلف به حفظ اندوخته قانونی اند. دلیل الزام قانون برای حفظ اندوخته قانونی در این شرکت ها، سرمایه ای است که توسط هر یک از شرکا به واحد اقتصادی تزریق شده است. با ایجاد حساب اندوخته قانونی در صورت از بین رفتن سرمایه، می توان تمام یا بخشی از دیون شرکت را حفظ و جبران نمود. در واقع قانون گذار از حساب اندوخته قانونی برای بالا بردن تضمین طلب طلبکاران استفاده می کند. اندوخته قانونی یکی از شیوه های گزارش دهی تخصیص و محدودیت در سود انباشته است و همان طور که گفته شد ثبت آن نیز در ترازنامه ضروری است. به خاطر داشته باشید به پیشنهاد هیأت مدیره وتصویب مجمع عمومی از اندوخته قانونی برای تخصیص ومحدودیت سود انباشته استفاده می شود. و در نهایت اندوخته قانونی مانند بیمه برای شرکت است و در صورتی که زیانی غیر منتظره به شرکت وارد شود، می توان از آن استفاده کرد.
تفاوت اندوخته و ذخیره در حسابداری:
اندوخته های مبالغی هستند که از منبع مشخصی مانند سرمایه به دست آمده و قبل از تقسیم سود در حسابی به نام حساب اندوخته قانونی نگهداری می شوند. از تفاوت های ذخیره و اندوخته این است که شرط ایجاد حساب اندوخته، داشتن سود است ولی برای به وجود آوردن حساب ذخیره داشتن سود الزامی نست.
اندوخته قانونی در هر سال و به میزان 5 درصد سود سال جاری محاسبه می شود و تا زمانی که به 10 درصد سرمایه شرکت برسد اختیاری می شود ولی برای ذخیره سقفی وجود نداشته و منبع آن هزینه های تحقق یافته پرداخت نشده است و در مورد ذخیره سهامدارن هیچ دخالتی در تعیین مقدار و میزان آن ندارند.
اندوخته ربطی به هزینه ها در زمان گذشته ندارد ولی ذخیره مربوط به هزینه های گذشته است. اندوخته را در ترازنتمه شرکت ثبت می کنند ولی ذخیره در حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول و یا ذخیره کاهش ارزش موجودی ها و سرمایه گذاری ها ثبت می شود.
نکات طلایی اندوخته قانونی که باید بدانید:
هر چند شرکت ها و واحد های اقتصادی اختیار دارند که اقدام به افزایش سرمایه کنند ولی اندوخته قانونی قابل انتقال به سرمایه نیست. به عبارت دیگر انتقال اندوخته قانونی به سرمایه شرکت ممنوع است.
با توجه به ماده 106 اگر واحد اقتصادی اقدام به افزایش سرمایه کند، اولاً باید این تغییر در سرمایه را به اطلاع اداره ثبت شرکت ها برساند ثانیاً به تناسب افزایش سرمایه باید به 5 درصد سود سالانه را ذخیره نموده تا به میزان 10 درصد از سرمایه جدید برسد.
اگر واحد اقتصادی دارای زیان انباشته باشد، برای محاسبه اندوخته قانونی، باید سود خالص را از جمع زیان سنواتی سال جاری کسر کرده و مقدار یک بیستم آن به عنوان حساب اندخته قانونی در نظر بگیرد. بنابراین در صورتی که یک واحد اقتصادی دارای زیان انباشته باشد، تنها مبنای محاسبه اندوخته قانونی سود خالص شرکت نیست بلکه باید زیان انباشته را از سود خالص سال جاری کسر کرد و پس از محاسبه یک بیستم آن را به عنوان اندوخته مالی ذخیره کرد.
برای تعیین وضعیت اندوخته قانونی باید جلسه ای با حضور هیات مدیره برگزار شود ونتیجه را به عنوان صورت جلسه ثبت کنند.
منبع : وب سایت مالیات ها (https://maliatha.com/)
زمان هر پیام صوتی 5 دقیقه است
