احکام مالیاتی تجدید ارزیابی دارایی های ثابت

تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۸

احکام مالیاتی تجدید ارزیابی دارایی های ثابت:

الف) مالیات بر ارزش افزوده و جریمه ماده 169.ق.م.م :

نظر به اینکه مازاد تجدید ارزیابی، به عنوان معامله تلقی نمی گردد، بنابراین فاقد اثر بر مالیات ارزش افزوده و جریمه موضوع ماده 169 می باشد.

ب) مالیات بر درآمد :

از تاریخ 1398/04/06 به بعد به موجب قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدمات کشوری و حمایت از کالای ایرانی مصوب سال 1398 :

به منظور رونق تولید و ایجاد اشتغال از طریق اصلاح ساختار مالی شرکت ها و کارآمدسازی افزایش بهای ناشی از تجدید ارزیابی دارایی های اشخاص حقوقی موضوع حکم مقرر تبصره (1) ماده 149 قانون مالیات های مستقیم مصوب 1366/12/03 با اصلاحات و الحاقات بعدی، افزایش سرمایه از این محل مجاز و مشروط بر این است که ظرف مدت یکسال پس از تجدید ارزیابی به حساب سرمایه افزوده شده و این امر یک بار در هر 5 سال امکانپذیر است.

بنابراین :

1.  اشخاص حقوقی ( دولتی و غیردولتی) مجاز هستند مازاد تجدید ارزیابی را به حساب سرمایه منظور نموده و معاف گردند . به عبارت دیگر، میتوان در رعایت استاندارد و الزامات تبصره یک ماده 149 قانون مالیات های مستقیم حتی به حساب سرمایه ننموده و معاف از مالیات گردند.
2. هزینه استهلاک ناشی از مازاد تجدید ارزیابی، هزینه قابل قبول نمی باشد.

نکته : 

در حال حاضر احکام مالیاتی مرتبط با مازاد تجدید ارزیابی با عنایت به آیین نامه تبصره یک ماده  149 ق.م.م و ماده 14 قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدمات کشور و حمایت از کالای ایرانی مصوب سال 1398 ( اصلاح ماده 10 آیین نامه مذکور) از تاریخ 1398/04/06 به بعد، به شرح زیر است :(موضوع بخشنامه شماره 200-95-10 مورخ 1395/02/05)

حکم کلی تبصره یک ماده 149 ق.م.م»

افزایش بهای ناشی از تجدید ارزیابی دارایی های اشخاص حقوقی ، با رعایت استاندارد های حسابداری مشمول پرداخت بر درآمد نیست و هزینه استهلاک ناشی از افزایش تجدید ارزیابی نیز به عنوان هزینه قابل قبول تلقی نمی شود.

شرایط : (طبق آیین نامه موضوع تبصره یک ماده 149 ق.م.م)

1. اشخاص حقوقی ( دولتی یا غیر دولتی اعم از تولیدی،بازرگانی و خدماتی) مشمول تجدید ارزیابی  ماده یک آیین نامه هستند
2. دارایی های ثابت مشهود و نامشهود،سرمایه گذاری های بلند مدت و دارایی های زیستی مولد مشمول تجدید ارزیابی طبق ماده یک آیین نامه هستند
3. زمان لازم برای اجرای تجدید ارزیابی چرخی طبق آیین نامه حداکثر تا پایان دوره مالی بعد است.

نکته :

نحوه انعکاس مازاد تجدید ارزیابی در صورت های مالی ( ماده 4 آیین نامه) ، منظور شدن آن به حساب سود و زیان انباشته ( ماده 5 آیین نامه ) و تجدید ارزیابی طبقات یک دارایی ( ماده 3 آیین نامه) ، همانند الزامات استاندارد های حسابداری مربوطه است.

نکته :

طبق ماده 6 آیین نامه ، کارشناسان رسمی دادگستری با معرفی کانون کارشناسان رسمی دادگستری یا کارشناسان قوه قضائیه معرفی شده توسط امور مشاوران حقوقی، و کلا و کارشناسان قوه قضاییه صلاحیت تجدید ارزیابی را دارند.

تبصره – تجدید ارزیابی دارایی موضع این آیین نامه در مورد شرکت های دولتی و شرکت های وابسته به موسسات عمومی غیر دولتی و شرکت هایی که بیش از 50 درصد سهام یا سهم شرکه آنان مشترکاً یا منفرداً متعلق به اشخاص مذکور یا دولت یا نهاد های عمومی غیردولتی می باشد طبق نظر کارشناس یا کارشناس منتخب یا مورد تایید مجمع عمومی صاحبان سهام صورت می گیرد.

نکته:

حتما شرکت باید  به کانون های مذکور نامه درخواست کارشناس ارسال کند و رسید آن را هم حتما جهت ارائه به اداره دارایی نگهداری کند و نهایتاً درخواست کارشناس ذیصلاح از  حتماً  کانون  دادگستری یا قوه قضایه باید معرفی شود .

سوال :

1. تکلیف اشخاص حقوقی در خصوص افشای مازاد تجدید ارزیابی چیست؟

طبق ماده 11 آیین نامه، اشخاص حقوقی باید در خصوص دارایی هایی که تجدید ارزیابی شده اند علاوه بر مواردی که طبق استاندارد های حسابداری افشای آن الزامی است موارد زیر را در صورت های مالی و اظهارنامه مالیاتی سال مالی جدید ارزیابی و سال های بعد حسب مورد منعکس کنند:

1. هزینه استهلاک دوره به تفکیک بهای تمام شده و تجدید ارزیابی هر یک از دارایی ها
2. اطلاعات مربوط به فروش ،معاوضه یا برکناری عر یک از دارایی های تجدید ارزیابی شده

نکته :

در موارد زیر ، مازاد تجدید ارزیابی ( با فرض عدم منظور نمودن آن در سرمایه ) مشمول مالیات می باشد:

1. طبق ماده 10 آیین نامه، پوشش زیان از محل مازاد مذکور، انتقال این مازاد به حساب سود و زیان یا اندوخته یا توزیع آن به هر شکل بین صاحبان سرمایه به منزله عدم رعایت استاندارد های حسابداری  و همچنین تحقق درآمد در آن سال بوده و مشمول مالیات بر درآمد خواهد بود.
2. عدم رعایت سایر الزامات از قبیل عدم تجدید ارزیابی کلیه طبقات یک دارایی، عدم رعایت الزامات ماده 11 آیین نامع ( در خصوص افشا)، عدم رعایت الزامات مربوط به تجدید ارزیابی چرخشی، عدم رعایت در خصوص انتخاب اشخاص برای تعیین ارزش منصفانه داریی و…

سوال :

در صورتی که اشخاص حقوقی قصد داشته باشند از محل تجدید ارزیابی اقدام به افزایش سرمایه نمایند، به منظور برخورداری از نرخ مالیاتی صفر، تکالیف آنها چیست؟

طبق تبصره ماده 10 آیین نامه (اصلاحی به موجب ماده 14 قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشوری و حمایت از کالای ایرانی مصوب سال 1398) :

الف) تبصره 1 : باید ظرف یک سال پس از تجدید ارزیابی ( شناسایی و ثبت تجدید ارزیابی در دفاتر قانونی شرکت)، تشریفات قانون جهت انتقال مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها به حساب سرمایه و نیز افزایش سرمایه نزد مرجع ثبت شرکت ها را انجام دهند.

ب) تبصره 2 : اشخاص حقوقی که با استفاده از مقررات یاد شده نسب به افزایش سرمایه خود از محل تجدید ارزیابی دارایی ها اقدام کرده اند، تا مدت پنج سال مجاز، به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها برای استفاده از این معافیت نخواهند یود.

ج ) تبصره 3 : عدم رعایت هر یک از شروط مذکور و همچنین در صورت کاهش سرمایه اشخاص مذکور که از مشوق مالیاتی بوده ماده 14 قانون یادشده استفاده کرده اند، مالیات متعلق در سال کاهش، مطالبه و وصول می شود

د) تبصره 4 : محدودیت پنج سساله مندرج در ماده 14 قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدمات کشور و حمایت از کالای ایرانی صرفاً در خصوص تجدید ارزیابی هر طبقه به صورت مجزا از سایر طبقات دارایی ها ملاک عمل است و انجام تجدید ارزیابی سایر طبقات فارغ از تجدید ارزیابی مذکور در طی 5 سال مجاز است.

نکته:

به استناد ماده 7 آیین نامه، صرفاً هزینه استهلاک قبل از تجدید ارزیابی دارایی، قابل قبول بوده و مازاد آن قابل قبول نمی باشد

سوال:

1- در زمانی که مبلغ ارزش منصفانه دارایی تجدید ارزیابی شده، کمتر از مبلغ دفتری آن باشد، آیا زیان کاهش ارزش دارایی ، هزینه قابل قبول است؟ 

به استناد ماده 2 آییین نامه ، غیر قابل قبول است

2- آیا افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی مشمول حق تمبر ماده 48 قانون مالیات های مستقیم است؟

بلی، در هیج کجای آیین نامه معافیتی در نظر گرفته نشده است

3- احکام مالیاتی و تکلیف اشخاص حقوقی در زمان فروش، معاوضه یا مسلوب المعامله شدن دارایی تجدید ارزیابی شده کدام است؟

الف) طبق ماده 8 آیین نامه ، در محاسبه درآمد مشمول مالیات دارایی های تجدید ارزیابی شده در زمان فروش، معاوضه و مسلوب المنفعه شدن، مبلغ دفتری دارایی مبتنی بر بهای تمام شده ( بدون اعمال تجدید ارزیابی) منظور خواهد شد.

ب) براساس ماده 9 آیین نامه، چنانچه در بین دارایی ها تجدید ارزیابی شده، دارایی های موضوع فصل اول باب سوم قانون مالیات های مستقیم و سهام یا سهم الشرکه یا حق تقدم و سهم الشرکه شرکت ها وجود داشته باشد، دارایی های مذکور در هنگام فروش یا معاوضه صرفاً مشمول مقررات و همچنین تبصره (1) ماده 143 و ماده 143 مکرر قانون مالیات های مستقیم و تبصره های آن حسب مورد خواهد بود.

ج) رعایت الزامات ماده 11 آیین نامه ( افشا)

نکته :

طبق استاندارد 35 حسابداری ایران با عنوان مالیات بر درآمد

اگر دارایی استهلاک پذیر نباشد مثل زمین  ثبت به صورت زیر باید ثبت شود (مثلا تفاوت تجدید ارزیابی 4.000 میلیون ریال باشد):

دارایی – زمین     4000

                        مازاد تجدید ارزیابی 4000

هنگامی تجدید ارزیابی به سرمایه انتقال می باید (قبل از یکسال )

مازاد تجدید ارزیابی  4000

                       سرمایه  4000

و اگر دارایی استهلاک پذیر باشد مثل ماشین آلات به زصورت زیر باید ثبت شود (مثلا تفاوت تجدید ارزیابی 4.000 میلیون ریال و نرخ مالیات شرکت 25 درصد باشد):

دارایی – ماشین الات 4000

                 مازاد تجدید ارزیابی 4000

هنگامی تجدید ارزیابی به سرمایه انتقال می باید (قبل از یکسال )

مازاد تجدید ارزیابی  4000 

                       بدهی مالیات انتقالی    1000

                       سرمایه                     3000

 استاندارد 35 ،تجدید ارزیابی موقتی است

سوال :

الف ) اگر شرکت آلفا، یک زمین را در سال 1398 تجدید ارزیابی نماید، آیا در سال 1403 ،آیا مجدداً را باید تجدید ارزیابی کند؟(با توجه به دوره تناوب 5 ساله)

پاسخ:

اگر در سال 1398 ، زمین تجدید ارزیابی شده و تجدید ارزیابی به سرمایه انتقال پیدا کرده است : خیر نیازی به تجدید ارزیابی مجدد نیست ،چون طبق قانون مشوق تولید این مورد انجام شده است 

اگر در سال 1398، زمین تجدید ارزیابی شده و تجدید ارزیابی به سرمایه انتقال پیدا نکرده است: بله ، طبق استاندارد باید مجدداً تجدید ارزیابی صورت گیرد

ب) اگر شرکت آلفا، زمین مذکور را در سال 1401 تجدید ارزیابی کند آیا مشمول مالیات می شود یا خیر؟

پاسخ :

بله ، زیرا دوره تناوب طبق قانون 5 ساله می باشد و مشمول مالیات می شود