اشخاص حقیقی و حقوقی چه کسانی هستند؟

تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۰۹

تعریف

از نظر فعالیتهای اجتماعی، دو نوع شخص وجود دارد: شخص حقیقی و شخص حقوقی، منظور از شخص حقیقی، افراد انسانی هستند که بخواهند به فعالیتهای اجتماعی از جمله تجارت اقدام کنند.
شخص حقوقی: عبارت است از گروهی از افراد انسانی که بخواهند به صورت دسته جمعی فعالیت اجتماعی داشته باشند؛ از قبیل خرید، فروش، تملک، انقعاد قرارداد و…

انواع اشخاص حقوقی و نحوه تشکیل آنها

  • اشخاص حقوقی بر دو نوعند: اشخاص حقوقی حقوق عمومی و اشخاص حقوقی حقوق خصوصی

منظور از اشخاص حقوقی حقوق عمومی، اشخاصی هستند که بلافاصله پس از تصویب مجوز قانونی آنها از طرف دولت، به وجود آمده و شروع به فعالیت می کنند مانند تمام وزارتخانه ها. اشخاص حقوقی حقوق خصوصی بر دو نوعند: شرکت های تجاری و مؤسسات غیرانتفاعی.
ثبت شرکت های تجاری شرکت هایی هستند که به صورت یکی از شرکت های هفتگانه مقرر در قانون تجارت تأسیس می گردند. مؤسسات غیرانتفاعی، پس از ثبت در اداره ثبت شرکتها دارای شخصیت حقوقی خواهند بود. مانند انجمن نویسندگان و احزاب سیاسی.

تفاوت اشخاص حقیقی و حقوقی

اشخاص حقیقی و حقوقی چند تفاوت مشخص دارند که با توجه به این تفاوت‌ها شما می‌توانید به راحتی بین هویت آنها تمایز قائل شوید. در قسمت زیر به چند مورد از تفاوت‌های این دو شخصیت از نظر قانونی اشاره کرده‌ایم:

  • اشخاص حقیقی آدرس مشخصی برای زندگی دارند اما شرکت‌های حقوقی در مجموعه‌ای از قراردادهای مختلف و همچنین دفاتر و اسناد مربوط به شرکت حضور دارند.
  • اشخاص حقیقی با مرگ از بین می‌روند و تمام حقوق خودشان را از دست می‌دهند. اما اشخاص حقوقی با مرگ هیچ فردی از بین نمی‌روند و همچنان به حیات خودشان ادامه می‌دهند.
  • اشخاص حقیقی دارای جسم و ماهیت طبیعی هستند اما اشخاص حقوقی فرضی و اعتباری هستند و بر اساس قراردادها شرکت می‌گیرند و منحل می‌شوند.
  • حقوق و تکالیف اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است.

حقوق و تکالیف اشخاص حقوقی

شخص حقوقی، دارای کلیه حقوق و تکالیفی میباشد که یک شخص طبیعی دارد، مگر حقوق و وظایفی که فقط مختص انسان است مانند حق ابوت (پدری) و بنوت (فرزندی).
مطابق ماده ۵۸۹ قانون تجارت، اداره شخص حقوقی به وسيله مقاماتی که به موجب قانون یا اساسنامه صلاحیت اتخاذ تصمیم دارند، انجام می شود.

اداره یک شرکت تجاری به عهده هیئت مدیره و اداره وزارتخانه به عهده وزیر آن خواهد بود و اگر شخص حقوقی مرتکب تخلفاتی شود، این تخلفات اصولا به عهده مدیران و کسانی است که تخلف مستند به آنهاست.

اقامتگاه و تابعیت اشخاص حقوقی

از نظر حقوقی، اقامتگاه عبارت است از محلی که شخص در آن سکونت داشته و مرکز مهم امور وی در آنجاست. قانون با توجه به اقامتگاه اشخاص یک سلسله حقوق و تکالیف بر آنها بر عهده آنها می گذارد.
طبق قانون مدنی مرکز عملیات» و طبق قانون تجارت محل اداره شخص حقوقی» به عنوان اقامتگاه اشخاص حقوقی تعیین شده است. اصولا اقامتگاه از نظر ابلاغ استاد الزام آور دارای اهمیت می باشد.
تابعیت» رابطه ای است که یک شخص را از نظر تکالیف و حقوق سیاسی به یک کشور معین وابسته می کند. ماده ۵۹۱ قانون تجارت می گوید: «اشخاص حقوقی، تابعیت مملکتی را دارند که اقامتگاه آنها در آن مملکت است». اشخاص حقوقی مانند اشخاص حقیقتی (یا طبیعی) ناگزیر از داشتن تابعیت مشخصی هستند تا از حقوق سیاسی و اجتماعی خود آگاه بوده و تکالیف خود را نیز نسبت به دولت متبوع خود انجام دهند. ماده ۱ قانون ثبت شرکت ها مصوب ۱۳۱۰ می گوید: «هر شرکتی که در ایران تشکیل و مرکز اصلی آن در ایران باشد، شرکت ایرانی محسوب می گردد»؛ یعنی مطابق مقررات کشور ایران تشکیل شده و اقامتگاه مرکز اصلی آن نیز در ایران باشد، در غیر این صورت، شرکت ایرانی محسوب نمی شود ولی می تواند در ایران نمایندگی داشته باشد.

اشخاص حقیقی و حقوقی در بورس

در دنیای بورس و سهامداری نیز تفاوت های زیادی بین اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد. در بورس هر شخص حقیقی می تواند با اوراق هویتی خود در بورس شرکت کند، کد بورسی دریافت کند، سرمایه گذاری کند، سهام بخرد و به عنوان یک شخص حقیقی شناخته شود.

اما نحوه فعالیت اشخاص حقوقی در بورس متفاوت از اشخاص حقیقی است. خرید سهام توسط شخصیت حقوقی و نگهداری آن با خرید و نگهداری آن از جانب شخصیت حقیقی تفاوت دارد. علاوه بر این شخصیت حقوقی در بورس یک شرکت است که شماره ثبت، نام تجاری، کد شناسایی، تاریخ ثبت، کد اقتصادی، موضوع کسب و کار و روزنامه رسمی مشخص دارد.

تفاوت اشخاص حقیقی و حقوقی در مسائل کیفری

همانطور که شخصیت حقیقی با ارتکاب به جرم مجازات می شود، شخصیت حقوقی نیز با ارتکاب جرم مجازات می گردد. البته مجرم شناخته شدن شخصیت حقوقی مانع از مجازات شخص حقیقی نخواهد بود.

طبق قانون، شخصیت حقوقی نیز با توجه به شدت جرم انجام شده و ضرر و زیان آن به مجازات های زیر محکوم می شود:

  • منحل شدن شخص حقوقی
  • مصادره اموال شخص حقوقی
  • ممنوعیت مدت دار فعالیت شغلی یا اجتماعی برای شخص حقوقی
  • ممنوعیت دائم برای فعالیت شغلی یا اجتماعی
  • ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه به صورت دائم یا مدت 5 ساله
  • ممنوعیت صدور برخی اسناد تجاری، حداکثر برای 5 سال
  • جریمه نقدی
  • انتشار حکم از طریق رسانه ها

جریمه نقدی برای اشخاص حقوقی مجرم، حداقل 2 برابر و حداکثر 4 برابر مبلغی است که در قانون برای ارتکاب همان جرم به وسیله اشخاص حقیقی تعیین می شود.

انحلال یک شخصیت حقوقی در صورتی انجام می شود که این شخصیت حقوقی اساسا برای ارتکاب جرم به وجود آمده باشد یا اینکه با انحراف از هدف اولیه خود، تغییر فعالیت داده و منحصرا در جهت ارتکاب جرم فعالیت کرده باشد.

منبع : وب سایت سپیدار سیستم و وب سایت موسسه حقوقی نوول

ضبط پیام صوتی

زمان هر پیام صوتی 5 دقیقه است