استهلاک چیست؟

تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۱

 

 

استهلاک :

به مصرف منافع اقتصادی آتی مورد انتظار یک دارایی در دوره های استفاده از آن (عمر مفید) ، استهلاک گفته می شود.

 

روش استهلاک :

به بهترین الگو مصرف منافع اقتصادی آتی مورد انتظار یک دارایی در دوره های استفاده شده از آن، روش استهلاک گفته می شود، روش های استهلاک از قبیل روش خط مستقیم،مانده نزولی، روش میزان تولید یا کارکرد، روش مجموع ارقام سنوات و….

 

شناسایی هزینه استهلاک : 

طبق ماده 45 استاندارد: مبلغ استهلاک هر دوره باید در صورت سود و زیان دوره منعکس شود مگر اینکه در مبلغ دفتری (بهای تمام شده) دارایی دیگری منظور شود. مانند: شرکت های تولیدی استهلاک ماشین آلات و تجهیزات تولیدی در مخارج تبدیل ( به عنوان سربار) موجودی کالا منظور می گردد.

 

مبلغ استهلاک پذیر یک دارایی :

 به بهای تمام شده دارایی پس از کسر ارزش باقیمانده آن اطلاق می گردد.

 

نکته:

طبق بند 50 استاندارد 11 با عنوان دارایی های ثابت مشهود: در عمل، ارزش باقیمانده دارایی اغلب ناچیز است و لذا در محاسبه مبلغ استهلاک پذیر با اهمیت نیست.

 

تغییر در عمر مفید و روش استهلاک :

طیق بند های 48 و 57 استاندارد:

عمر مفید و روش استهلاک مورد استفاده برای دارایی باید حداقل در پایان هر دوره مالی بازنگری شود. در صورت تغییر قابل ملاحظه در عمر مفید و الگوی مصرف منافع اقتصادی آتی مورد انتظار دارایی مربوط ، عمر مفید و روش استهلاک باید تغییر یابد.چنین تغییری باید به روش تغییر در برآورد حسابداری محسوب و طبق استاندارد شماره 34 با عنوان ” رویه های حسابداری، تغییر در برآورد های حسابداری و اشتباهات” شناسایی شود. ( اگه عمر مفید یا روش روش استهلاک در سال جاری تغییر کرد نیازی به محاسبه تفاوت در سال های قبل نیست و فقط باید در سال جاری طبق روش جدید استهلاک محاسبه گردد)

زمان شروع و توقف استهلاک:

طبق بند 51 استاندارد 11 : استهلاک دارایی از زمان آماده شدن آن برای استفاده، یعنی زمانی که دارایی در مکان و شرایط لازم برای بهره بردای است، شروع می شود و از تاریخی که طبق استاندارد حسابداری 31 با عنوان دارایی های غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده، به طور مستقل یا در قالب یک مجموعه واحد، به عنوان دارایی غیرجاری نگهداری شده برای فروش طبقه بندی می شود یا تاریخ برکناری دائمی یا واگذاری آن، هرکدام زودتر باشد،متوقف می شود.

برای دارایی های ثابی که طی ماه تحصیل می شوندو مورد بهره برداری قرار می گیرند، استهلاک از اول ماه بعد محاسبه و در حساب ها منظور می شود.

بنابراین در زمانی که دارایی به طور موقت بلااستفاده یا غیرفعال گردد استهلاک آن متوقف نمی شود مگر اینکه کاملاً مستهلاک شده باشد. با این حال، براساس روش های استهلاک مبتنی بر کارکرد، در صورتی که تولیدی وجود نداشته باشد هزینه استهلاک می تواند صفر باشد.

در مواردی که هر یک از دارایی های استهلاک پذیر (جز ساختمان و تاسیسات ساختمانی) پس از آمادگی جهت بهره بردری به علت تعطیل کار یا علل دیگر برای بیش از 6 ماه متوالی در یک دوره مالی مورد استفاده قرار نگیرد ،میزان استهلاک آن برای مدت یاد شده معادل 30 درصد نرخ استهلاک منعکس شده در جدول استهلاک (استهلاک سالانه بر اسا ماده 149.ق.م.م ) لست.در این صورت چنانچه محاسبه استهلاک بر حسب مدت باشد، 70 درصد زمانی دارایی مورد استفاده قرار نگرفته است ، به باقیمانه مدت تعیین شده برای استهلاک دارایی (عمر مفید) اضافه می گردد.

روش های استهلاک:

1- روش خط مستقیم: استهلاک در این روش تابع زمان است.برای سنوات های مختلف یکسان است.ارزش باقیمانده (اسقاط) را در محاسبات لحاط می کند.هزینه استهلاک برابر است با مبلغ استهلاک پذیر (بهای تمام شده پس از کسر ارزش باقیمانده) تقسیم بر عمر مفید

روش ثبت استهلاک : 

 هزینه استهلاک دارایی …………..

             استهلاک انباشته دارایی ……………

 

2- روش مانده نزولی: استهلاک در این روش مبتنی بر زمان است.ارزش باقیمانده در محاسبات لحاظ نمی شود.در پایان عمر مفید استهلاک به قدری تعیین می شود که ارزش دفتری معادل ارزش باقی مانده گردد.هزینه استهلاک برابر است با مبلغ دفتری دارایی ( بهای تمام شده پس از کسر استهلاک انباشته) ضربدر نرخ استهلاک

روش ثبت استهلاک : 

 هزینه استهلاک دارایی …………..

             استهلاک انباشته دارایی ……………

 

3- روش میزان تولید یا کارکرد (روش مجموع آحاد تولید): تابع زمان نبوده و براساس میزان تولید یا کارکرد هزینه تعیین می شود .برای استهلاک معادن و جنگل ها استفاده می شود و همچنین در استهلاک دارایی های مذکور،بهای تمام شده مستقیم کاهش پیدا میکند

روش ثبت استهلاک : 

 هزینه استهلاک دارایی …………..

                                     دارایی ……………

 

4- روش مجموع ارقام سنوات: تابع زمان است  و در صورتی که n عمر مفید دارایی و d شماره سالی باشد که قرار است استهلاک برای آن تعیین شود هزینه استهلاک طبق فرمول زیر محاسبه می گردد

روش ثبت استهلاک : 

 هزینه استهلاک دارایی …………..

             استهلاک انباشته دارایی ……………

 

احکام مالیاتی هزینه استهلاک :

طبق ماده 149 ق.م.م ( اصلاحی 1394/04/31): هزینه استهلاک به عنوان هزینه قابل قبول تلقی می گردد که شرایط و احکام مربوط طبق دستورالعمل مالیاتی به شماره 200/95/78 مورخ 1395/11/04 با عنوان ” مقررات و ضوابط اجرایی مربوط به هزینه استهلاک دارایی ها و هزینه های تاسیس موضوع ماده 149.ق.م.م” ابلاغ شده است.

نکات کلی دستورالعمل اجرایی:

  1. مقررات مذکور از ابتدای سال 1395 لازم الاجراست.
  2. تعاریف مفاهیمی از قبیل استهلاک ،مبلغ استهلاک پذیر،بهای تمام شده ،ارزش منصفانه، ارزش دفتری، ارزش باقیمانده، دارایی ثبات مشهود و نامشهود و… براساس استاندارد های شماره 11 و 17 حسب مورد بیان شده است.
  3. فهرست دارایی های استهلاک پذیر در 25 گروه ارائه شده است ارائه شده است که گروه اول الی گروه 24 ،مربوط به دارایی های استهلاک پذیر مشهود و گروه 25 در مورد دارایی های استهلاک پذیر نامشهود ( امتیازات و حقوق مالی) می باشد.
  4. براساس ماده 7 مقررات و ضوابط اجرایی مذکور، هزینه های تاسیس ( منظور مخارجی است که اشخاص برای تهیه اساسنامه و شرکت نامه،حق مشاوره،مخارج  ثبت متحمل می شوند) در سال انجام مخارج ، به هزینه دوره منظور می شوند.
  5. طبق ماده 8 مقررات و ضوابط اجرایی مذکور، هزینه های قبل از بهره برداری ( موضوع استاندارد 24 ) به هزینه دوره منظور می گردد مگر اینکه طبق استاندارد های حسابداری مربوط، قابل انتساب در بهای تمام شده دارایی استهلاک پذیر باشد.
  6. بر مبنای ماده 15 ضوابط اجرایی مذکور، استهلاک دارایی های ثابت استهلاک پذیر ناشی از اجاره سرمایه ای ، با رعایت استاندارد حسابداری 21 و مطابق ضوابط و جداول استهلاک موضوع ماده 149 ق.م.م صورت می پذیرد.
  7. ارزش باقیمانده طبق مقررات و ضوابط اجرایی مذکور، صفر در نظر گرفته شده است

نکته: 

طبق قوانین و مقررات مالیاتی،  در روش مانده نزولی،  در صورتی که مانده ارزش دفتری به کمتر از 5 % بهای تمام شده دارایی برسد، کل مانده ارزش دفتری در سال بعد یکجا قابل استهلاک است.

 

استهلاک جداگانه اجزای یک دارایی ( عمر مفید متفاوت):

طبق ماده 5 مقررات و ضوابط اجرایی ، چنانچه بهای تمام شده برخی از اجزای یک دارایی ثابت مشهود در مقایسه با کل بهای تمام شده آن دارایی، با اهمیت و عمر مفید آن متفاوت از دارایی مورد نظر بوده و بهای جزء حداقل 20 درصد بهای تمام شده دارایی باشد، جزء مذکور بر مبنای حداقل تا نصف عمر مفید ( روش خط مستقیم) و یا حداکثر تا دو برابر نرخ استهلاک دارایی مزبور ( روش مانده نزولی) قابل استهلاک خواهد بود. 

در این صورت بهای تمام شده دارایی و اجزای با اهمیت آن باید به صورت جداگانه در دفاتر ثبت گردد.

 

جهت دانلود فهرست دارائي هاي استهلاك پذير موضوع ماده 149 قانون مالياتهاي مستقيم اصلاحي مصوب 1394/04/31 اینجا کلیک کنید

ضبط پیام صوتی

زمان هر پیام صوتی 5 دقیقه است